از جمله بزرگترين مردان ديلمستان که سال ها با سامانيان و خلافت عباسي براي کسب قدرت و استقلال در زد و خورد بودند مردآويج پسر زيار ديلمي بوده است. 

او در هنگام مرگ خود سرزمين هاي پهناوري از جمله قزوين، ري، همدان، کنگاور، دينور، يزدجرد، قم، کاشان، اصفهان، گلپايگان و ... را در اختيار داشت. مردآويج به سبب علاقه اي که به آداب و رسوم ملي ايران داشت در برپايي مراسم جشن هاي ملي کوشا بود و از آن جمله در جشن سده سال 323 ه.ق که در اصفهان برپا داشت فرمان داد تا از نواحي اطراف اصفهان هيزم بسيار گرد آورند و در دو سوي زاينده رود به شکل تپه هاي بزرگ قرار دهند و آتشي باشکوه بيافروزند.

 مردآويج قصد تسخير بغداد و برانداختن خلافت عباسي و تاجگذاري در مدائن به رسم ساسانيان داشت و فرمان داد که براي وي تختي زرين بسازند که خود بر آن نشيند و تخت هايي سيمين نيز براي سرداران خويش ترتيب داد و تاجي از زر به شکل تاج خسرو انوشيروان بساخت و به سردار خود در خوزستان فرمان داد که کاخ مدائن را بازسازي کند تا چون از فتح عراق فارغ شد در آن جا به رسم ساسانيان تاج بر سر نهد و لقب شاهنشاه براي خود اختيار کند. اين سردار بزرگ سرانجام توسط تني چند از بزرگان ترک که در شمار غلامان او خدمت مي کردند و کينه وي را در دل گرفته و بر قتل او همداستان شده بودند، هنگامي که به حمام رفته بود، به قتل رسيد.

قتل مردآويج يکي از بزرگترين زيان هايي بود که ملت ايران برد زيرا اين امر سبب شد که مردآويج نقشه بزرگ و مهم خود يعني ايجاد حکومتي بزرگ در ايران و تجديد دوران ساساني و برانداختن حکومت عباسيان را به پايان نرساند.

(منابع:ابن اثير-کامل-حوادث سال 323 ه.ق * مسعودي-مروج الذهب-ج چهارم-ص 302 * دکتر ذبيح الله صفا-قهرمانان استقلال ايران-ص 263 تا 281 )